Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013

Διατροφή και ποιότητα ζωής σε άτομα με καρκίνο...............

Διατροφή και ποιότητα ζωής σε άτομα με καρκίνο
Ο καρκίνος , ως γνωστών , αποτελεί αναμφίβολα , μια από τις 3 μεγαλύτερες αιτίες θανάτου στις σύγχρονες κοινωνίες ανά τον κόσμο ,μαζί με τα ατυχήματα , και τα καρδιαγγειακά επεισόδια . Αποτελεί μια πάθηση που σχετίζεται με την δραματική αύξηση των καρκινικών κυττάρων , τέτοια ώστε
να καθίσταται αδύνατο , το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντος , να τα καταπολεμήσει .
Το κομμάτι , που θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση , στην έρευνα αυτή , είναι η διατροφή στα άτομα με καρκίνο. Η πιο θεμελιώδης παράμετρος , στην πρόβλεψη του προσδόκιμου ζωής και της μετέπειτα ποιότητας ζωής κάθε ασθενούς , είναι η δυσθρεψία . Η δυσθρεψία είναι η συνέπεια της εγκατάστασης κάποιας νεοπλασίας σε κάποιον ιστό , και πρακτικά χωρίζεται σε 2 επιμέρους μοντέλα . Την ανορεξία και την καχεξία .
 
Η ανορεξία (anorexia στην διεθνή βιβλιογραφία) αφορά το χάσιμο της όρεξης του ασθενούς , ή το χάσιμο της αίσθησης της πείνας , και είναι μια κατάσταση , που μπορεί να εμφανιστεί και στα πρώιμα στάδια της ασθένειας , η και αργότερα , όταν ο όγκος μεγαλώσει και εξαπλωθεί . Σε ορισμένες περιπτώσεις δε , συμβαίνει ,το άτομο να αποκτά την ανορεξία και για ψυχολογικούς λόγους , αμέσως μετά την ανακοίνωση από τον θεράποντα της δημιουργίας κάποιας νεοπλασίας .
 
Η καχεξία ( cachexia στην διεθνή βιβλιογραφία) , αποτελεί ένα σύνδρομο , το οποίο επίσης χαρακτηρίζει την ύπαρξη καρκίνου , και συνοδεύεται από απώλεια βάρους ,απώλεια μυϊκού ιστού και λίπους , και παρουσιάζεται συνήθως σε ασθενείς με όγκους στους πνεύμονες , στο ήπαρ , στους νεφρούς , και στον κατώτερο γαστρεντερικό σωλήνα , που συνήθως , είναι και οι πιο επιθετικοί.
 
Μελετώντας , την υπάρχουσα βιβλιογραφία , των τελευταίων 24 ετών , και θέτοντας την θρεπτική κατάσταση του ασθενούς , σαν μια από τις ζητούμενες μεταβλητές , παρατηρούμε , ότι από τις 26 δημοσιευμένες επί του θέματος μελέτες :
6 από αυτές διερευνούν περιστατικά καρκίνου στον εγκέφαλο , και στον φάρυγγα .
8 από αυτές , καρκίνους στο γαστρεντερικό σύστημα ,
1 από αυτές στον πνεύμονα
1 στα γυναικολογικά
10 από αυτές , σε νεοπλασίες άλλων ιστών .
 
Από όλες τις παραπάνω προαναφερθείσες μελέτες στους ιστούς λοιπόν , οι - 24 καταλήγουν ότι καλύτερη διατροφική και θρεπτική κατάσταση , σχετίζεται με πολύ καλύτερο επίπεδο ζωής, -1 κατέληξε , ότι δεν υπήρχε καμία επίδραση μεταξύ θρεπτικής κατάστασης , και επιπέδου ποιότητας ζωής , και -1 κατέληξε , ότι μια καλή διατροφική και θρεπτική κατάσταση , σχετίζεται με πολύ καλύτερο επίπεδο ζωής μόνο σε ασθενείς με πολύ αυξημένη επίδραση της νεοπλασίας και μετά από εγκατάσταση του μοντέλου ανορεξίας ή καχεξίας.
 
Διορθώνοντας την κακή θρέψη του καρκινικού ασθενούς , όπως ισχυρίζεται και επίσημα πλέον, η Αμερικανική Κοινότητα Εντερικής και Παρεντερικής Διατροφής (A.S.P.E.N.) . θέτοντας μερικές πολύ συγκεκριμένες οδηγίες για τους ογκολογικούς ασθενείς (διατροφική παρακολούθηση , διατροφική καταγραφή και την κατάλληλη αγωγή) , παρουσιάζει η δυνατότητα , να έχουμε φανταστικά αποτελέσματα , στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών αυτών. Η ποιότητα ζωής σε έναν ογκολογικό ασθενή , είναι έτσι κι αλλιώς μια πολύ δύσκολη στο να προσδιοριστεί έννοια . Η επιστημονική θέση , ισχυρίζεται ,ότι κάθε άνθρωπος , χει κάποιον αριθμό ,"εν δυνάμει εξελίξιμων " καρκινικών κυττάρων στο σώμα του , τα οποία εφ' όσον δεν έχουν πολλαπλασιαστεί σε δισεκατομμύρια , δεν είναι ανιχνεύσιμα , και δεν έχουν οδηγήσει σε έκδηλη ιστική η οργανική νεοπλασία . Ως γνωστόν , και όπως προκύπτει και από τα παραπάνω , σε ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα , τα καρκινικά κύτταρα ,καταστρέφονται με ραγδαίο ρυθμό , και έτσι αποτρέπεται ο πολλαπλασιασμός τους , και ο σχηματισμός όγκων .
 
Εάν η αδυναμία του ανοσοποιητικού να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα , οδηγήσει σε σχηματισμό όγκων . Τότε ξεκινούν να παρουσιάζονται διατροφικές ελλείψεις , γι αυτό και στις πιο πολλές των περιπτώσεων , κρίνεται απαραίτητη , η χρήση και χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής , αλλά και αλλαγής της ημερήσιας διατροφής του ασθενούς , προς ενίσχυση της δράσης του ανοσοποιητικού συστήματος . Η διαφοροποιημένη και συμπληρωματική διατροφική αγωγή ενός ογκολογικού ασθενούς , αποτελεί την δευτερογενή γραμμή άμυνας καταπολέμησης του καρκίνου .
 
Η πρωτογενής θεραπεία , αποτελείται , από 3 δυναμικές μεθόδους .
1.Ακτινοθεραπεία
2. Χημειοθεραπεία
3.Χειρουργική παρέμβαση .
 
Δυστυχώς όμως , και οι 3 παραπάνω μέθοδοι , έχουν σοβαρά μειονεκτήματα και παρενέργειες .
 
1. Η ακτινοβολία , ενώ καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα , στις πιο πολλές περιπτώσεις , καυτηριάζει , σημαδεύει και καταστρέφει και υγιή κύτταρα , ιστούς , και όργανα .
 
2. Η χημειοθεραπεία , αφορά στην καταπολέμηση των ραγδαίως αναπτυσσόμενων καρκινικών κυττάρων , αλλά αυτόματα , οδηγεί και σε καταστροφή των αναπτυσσόμενων υγιών κυττάρων στον μυελό των οστών και την γαστρεντερική οδό .
 
3. Στην χειρουργική παρέμβαση , υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο εξάπλωσης του καρκίνου , και σε άλλες υγιείς περιοχές . Επιπρόσθετα , ένα ήδη κατασταλαγμένο από παρατεταμένη χρήση χημειοθεραπείας και ακτινοβολίας ανοσοποιητικό σύστημα , αφήνει πολύ πιθανό το ενδεχόμενο , ένα άτομο , να υποκύψει σε διάφορα είδη μολύνσεων .
 
Με τα νεότερα επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα , ένας αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης των καρκινωμάτων , είναι η εξασθένηση του καρκινικών κυττάρων , και ένας πολύ καλός τρόπος , για να γίνει αυτό , είναι το να μην τους παρέχεται η απαιτούμενη τροφή , που θα οδηγήσει στον πολλαπλασιασμό τους. Ακόμα και πριν την έναρξη της όποιας θεραπείας , ο καρκίνος , είναι πολύ πιθανόν να προκαλέσει σοβαρότατες μεταβολές , που επηρεάζουν καθολικά τις ανάγκες του ατόμου σε θρεπτικά συστατικά .
 
Η βοήθεια που μπορεί να παρέχει λοιπόν , η διατροφή στην έκβαση της καρκινικής θεραπείας , αφορά στην έγκαιρη διαιτητική παρέμβαση , τέτοια που δεν θα επιτρέψει να καταλήξει ο οργανισμός του πάσχοντος σε μοντέλο καχεξίας , και στην κατ επέκταση σημαντικότατη απώλεια βάρους , που αυτό επιφέρει . Ζητούμενο πάντα αποτελεί η διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας , και η αποφυγή απώλειας βάρους , και ειδικά για καρκινοπαθείς που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας βάρους σε σχέση με άλλους , όπως οι υποσιτισμένοι , και οι όσοι δέχονται θεραπεία στον γαστρεντερικό σωλήνα. Στον αντίποδα φυσικά υπάρχει και το σενάριο των υπέρβαρων , ή παχύσαρκων ασθενών , στους οποίους , η περαιτέρω αύξηση βάρους , θα οδηγήσει , και θα προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην έκβαση της θεραπείας .
 
Για τους προαναφερθέντες λόγους λοιπόν , η έναρξη της διατροφικής αξιολόγησης ,και της διατροφικής παρέμβασης από τον ειδικό (οικολόγο , διαιτολόγο και συναφείς ειδικότητες) , πρέπει να καθοριστεί από την ακριβή στιγμή της θεραπείας και να επικεντρωθεί , τόσο στην παρούσα κατάσταση , όσο και στις πιθανές επερχόμενες δυσάρεστες παρενέργειες , γι αυτό και σε όλες τις περιπτώσεις νεοπλασίας , στην εξέλιξη , εξάπλωση ,και καταπολέμηση τους , παίζει σημαντικότατο ρόλο η ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς .
 
Προσπαθώντας να θέσουμε πραγματικά τους στόχους της διαιτητικής κάλυψης ογκολογικού ασθενούς , θα δώσουμε βάση στα εξής
1.Ανατροπή των όποιων ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά.
2. Διατήρηση σταθερής ή ισχνής μάζας σώματος .
3. Μείωση στο ελάχιστο , των σχετιζόμενων με την διατροφή παρενεργειών όπως π.χ. Μειωμένη όρεξη , , ναυτία , δυσγευσίες.
 
Προς μεγάλη αντίθεση με τις διατροφικές συστάσεις που διέπουν το σύνολο του ευρύτερου πληθυσμού , για σωστή και ισορροπημένη διατροφή , οι διατροφικές υποδείξεις των πασχόντων από καρκίνο , και στην αρχή ,αλλά και κατά την διάρκεια μιας θεραπείας , μεγιστοποιούνται κι επικεντρώνονται στην πρόσληψη θερμίδων πλούσιων σε πρωτεΐνη , κρέας , αυγά , γαλακτοκομικά , και τυροκομικά ενώ σε μια γενική γραμμή από τον Π.Ο.Υ. (W.H.O.) συνίσταται η αποφυγή τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες , και ειδικότερα σε ασθενείς που ακτινοβολούνται στην περιοχή της κοιλιάς , γιατί είναι πολύ πιθανό , να προκληθούν γαστρεντερικές ανωμαλίες και διαρροϊκές κενώσεις.
 
Συμπερασματικά θα αναφέρουμε οτι η εκάστοτε συνιστώμενη διατροφική υποστήριξη οφείλει να είναι απολύτως εξατομικευμένη , καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε ασθενούς χωριστά και πρέπει να στοχεύει στην πρόληψη της εμφάνισης όλων των παραπάνω επιπλοκών εξασφαλίζοντας ένα καλό επίπεδο θρέψης . Τα δυσάρεστα νέα , είναι πως στην καθημερινή κλινική πρακτική , βάσει στατιστικών στοιχείων που αφορούν την χώρα μας , η κακή θρέψη ογκολογικών ασθενών , δεν αντιμετωπίζεται σε ικανοποιητικό βαθμό.
 
Αντίθετα , πιστεύουμε οτι η πρόληψη στην εμφάνιση του καρκίνου είναι ακρογωνιαίος λίθος . Σημαντικότατος παράγοντας πρόληψης είναι η σωστή διατροφή . Τέτοιες σωστές και ιδανικές διατροφικές συνήθειες , πρέπει να αποκτήσει όλος ο ελληνικός πληθυσμός , μιας και η μεσογειακή διατροφή , αποτελεί μια πολύ καλή ασπίδα στον καρκίνο.
 
Χαραλαμπίδης Γιώργος
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Msc PHhysical Education at Leeds Uni
Ειδικού Αντικαρινικού νοσοκομείου Πειραιώς ΜΕΤΑΞΑ
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου